Bilirkişilik; mahkemeler, savcılıklar veya diğer yargı mercilerince, çözümü hukuk dışında özel ve teknik bilgiyi gerektiren konularda görüşüne başvurulan uzmanların yaptığı faaliyettir. Bilirkişi; tarafsız, bağımsız ve uzmanlık alanına hâkim kişi veya kuruluştur.
Türkiye'de bilirkişilik faaliyetleri, 6754 sayılı Bilirkişilik Kanunu ile düzenlenmiştir. Bu kanun; bilirkişiliğe kabul şartlarını, görev ve sorumlulukları, denetim mekanizmalarını ve disiplin süreçlerini kapsamaktadır. Aynı zamanda Adalet Bakanlığı bünyesinde kurulan Bilirkişilik Daire Başkanlığı, sistemi merkezî bir şekilde yönetmekte ve denetlemektedir.
Bilirkişi olmak isteyen kişilerin:
- Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olması
- En az beş yıllık mesleki deneyime sahip olması
- Yükseköğrenim mezunu olması
- Mesleği icra etmeye engel bir suçtan hüküm giymemiş olması
- Bilirkişilik temel eğitimini başarıyla tamamlamış olması
- Gerekli etik ve mesleki yeterlilik şartlarını taşıması
gibi kriterleri sağlaması gerekir. Ayrıca başvuru sonrası bölge kuruluna kayıt işlemleri gerçekleştirilir.
Bilirkişilerden beklenen temel ilkeler şunlardır:
- Tarafsızlık ve bağımsızlık
- Gizlilik
- Zamanında rapor sunma
- Uzmanlıkla bağlı kalmak
Bilirkişi raporu, mahkemenin teknik bir konuda sağlıklı karar verebilmesi için önemli bir araçtır. Ancak hukuki bir bağlayıcılığı yoktur. Hâkim, bilirkişi görüşünü dikkate almak zorunda değildir; ancak çoğu durumda teknik bilgilerin ışığında değerlendirme yapar.
Bilirkişilik mesleği, yüksek etik standartlar gerektirir. Bu bağlamda:
- Görevi kötüye kullanmamak
- Çıkar çatışmasından kaçınmak
- Usulsüz rapor hazırlamamak
- Taraflarla doğrudan veya dolaylı temas kurmamak
gibi ilkelere titizlikle uyulması gerekir.
Bilirkişilik temel eğitimi, yetkilendirilmiş kurumlarca verilen ve uygulama içeren bir süreçtir. Ayrıca bilirkişilerin, mesleki gelişimlerini sürdürmeleri ve değişen mevzuata uyum sağlamaları için sürekli eğitim anlayışını benimsemeleri önemlidir.
Bilirkişilik, adaletin yerini bulmasında kritik bir görevdir. Her bilirkişi, bilgi birikimini ve uzmanlığını, hukukun hizmetine tarafsızlıkla sunmalıdır. Bilirkişilik sistemi, adaletin daha güvenilir, daha teknik ve daha hızlı işlemesini sağlar.
Unutulmamalıdır ki, güçlü bir bilirkişilik sistemi, güçlü bir adalet sisteminin temelidir.
English
German
Russian
Arabic